Улсын Их Хурлын Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны өнөөдөр (2024.08.29)-ийн хуралдаанаар Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан болон “Монгол Улсын 2023 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ.
Төсвийн гүйцэтгэл болон Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлангийн талаар Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Боомтын сэргэлтийн Үндэсний хорооны дарга Б.Тулга танилцууллаа. Сайд мэдээлэлдээ, Нийгмийн бодлогын байнгын хороонд харьяалагдах Боловсролын, Эрүүл мэндийн болон Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын сайдын багц, Нийгмийн даатгалын сан, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн нийт 450 байгууллагын төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн тайланг нэгтгэсэн хэмээгээд, тус Байнгын хорооны эрхлэх асуудлын хүрээнд хамаарах төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын нийт зарлага болон цэвэр зээлийн дүн 13 их наяд 509,8 тэрбум төгрөгийн гүйцэтгэлтэй гарсан бөгөөд урсгал зардалд 12 их наяд 604,6 тэрбум, хөрөнгийн зардалд 907,7 тэрбум төгрөг зарцуулсан байна гэлээ. Нийт зарлага болон цэвэр зээлийн дүнгийн 32 хувь буюу 35,2 тэрбум төгрөгийг Нийгмийн даатгалын сан, 23 хувь буюу 25,0 тэрбум төгрөгийг Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн сайдын багц, 21 хувь буюу 23,2 тэрбум төгрөгийг Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын багцын зарлага эзэлж байгааг тэрбээр онцлоод, улсын төсвөөс 109 их наяд 931,7 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгосон бол төсөвт байгууллагын өөрийн орлогоор 1,7 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэр бүрдсэн талаар танилцуулав.
Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны гүйцэтгэлд хийсэн аудитын дүгнэлтийг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор Д.Загджав Байнгын хорооны хуралдаанд танилцуулсэн юм.
Эрүүл мэндийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын санхүүгийн нэгдсэн тайланд нийт 450 байгууллагын тайланг нэгтгэсэнээс 370 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 79 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулсан бөгөөд нэг байгууллага аудитад хамрагдаагүй байна. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн нэгдсэн тайланд “Хязгаарлалттай”, харьяа 11 байгууллагад “Өөрчлөлтгүй”, 51 байгууллагад “Хязгаарлалттай”, дөрвөн байгууллагад “Сөрөг” гэсэн дүгнэлт өгч, дөрвөн байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт өгөхөөс татгалзжээ. Санхүүгийн тайлангийн аудитаар нийт 83,1 тэрбум төгрөгийн 1082 зөрчил илэрснээс 0,6 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 213 төлбөрийн акт тогтоож, 62,9 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 412 шаардлага, 3,4 тэрбум төгрөгийн зөрчилд хариуцлага тооцох 26 албан шаардлага өгч, 3,6 тэрбум төгрөгийн дөрвөн асуудлыг хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлэн, 12,6 тэрбум төгрөгийн алдаа зөрчлийг давтан гаргахгүй байх 427 дүгнэлт хүргүүлжээ. Нягтлан бодох бүртгэл, тайлагналтай холбоотой 228,8 тэрбум төгрөгийн 494 алдаа илэрснээс аудитын явцад 228,4 тэрбум төгрөгийн 456 алдааг залруулж, 0,3 тэрбум төгрөгийн алдааг залруулах 36 зөвлөмж өгсөн байна. Санхүүгийн тайлангийн аудитаар шалгагдсан нийцлийн асуудлаар 237,3 тэрбум төгрөгийн 368 зөрчил илэрснээс гурван төлбөрийн акт тогтоож, 226,7 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах 139 албан шаардлага, 0,6 тэрбум төгрөгийн зөрчилд хариуцлага тооцох хоёр албан шаардлага хүргүүлж, 12 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг давтан гаргахгүй байх 224 зөвлөмж өгчээ. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн хөрөнгө оруулалтын 2023 оны бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах төлөвлөгөөнд 469,3 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөг бүхий, 2023 онд 172,1 тэрбум төгрөгийн санхүүжих дүнтэй 106 төсөл, арга хэмжээ батлагдсанаас гүйцэтгэлээр 166,8 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт олгосон байна.
Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2023 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд гурван байгууллагын санхүүгийн тайланг нэгтгэж, аудитын түүвэрт хоёр байгууллагыг хамруулсан бөгөөд аудитаар тус сангийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд “Хязгаарлалттай” гэсэн дүгнэлт өгчээ. Санхүүгийн тайлангийн аудитаар нийт 250,4 тэрбум төгрөгийн 13 зөрчил илэрснээс 250,3 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах зургаан албан шаардлага, 0,2 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг давтан гаргахгүй байх долоон зөвлөмж хүргүүлсэн байна. Санхүүгийн тайлангийн аудитаар шалгагдсан нийцлийн аудитаар илэрсэн зөрчилд нэг зөвлөмж өгчээ.
Нийгмийн даатгалын сангийн тайланд 36 байгууллагын тайланг нэгтгэснээс 32 байгууллагад аудитын дүгнэлт гаргаж, дөрвөн байгууллагыг түүвэрт хамруулжээ. Тус сангийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд “Хязгаарлалттай”, харьяа 30 байгууллагын тайланд “Өөрчлөлтгүй”, нэг байгууллагад “Хязгаарлалттай” гэсэн дүгнэлт өгсөн байна. Санхүүгийн тайлангийн аудитаар 125,6 тэрбум төгрөгийн 88 зөрчил илэрснээс 10,2 сая төгрөгийн зөрчилд 12 төлбөрийн акт тогтоож, 121,1 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах 32 албан шаардлага хүргүүлж, 4,5 тэрбум төгрөгийн алдаа зөрчлийг давтан гаргахгүй байх 44 зөвлөмж өгсөн байна. Нягтлан бодох бүртгэл, тайлагналтай холбоотой 6,8 тэрбум төгрөгийн алдаа илэрснээс аудитын явцад 6,8 тэрбум төгрөгийн 32 алдааг залруулж, 18,1 сая төгрөгийн алдааг залруулах таван зөвлөмж хүргүүлжээ. Санхүүгийн тайлангийн аудитаар шалгасан нийцлийн асуудлаар 2,9 тэрбум төгрөгийн 27 зөрчил илэрснээс 0,5 сая төгрөгийн зөрчилд төлбөрийн акт тогтоож, 1,1 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах найман албан шаардлага, 1,8 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг давтан гаргахгүй байх 18 зөвлөмж өгсөн байна.
Монгол Улсын Ерөнхий аудитор Д.Загджав танилцуулгадаа, төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр, хөтөлбөрийн үр дүн, чанар, тоон хэмжээг төсвийн гүйцэтгэлтэй уялдуулан хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийж баталгаажуулах, төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэл, хэрэгжилтэд тавьж буй захиалагчийн болон зохиогчийн хяналт үр дүнгүй, төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын дотоод аудитын нэгж нь хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаанд тавих хяналт хангалтгүй байгааг арилгах, төсөвлөлтийн шаардлага хангахгүй төсөл, арга хэмжээг санхүүжүүлж хөрөнгө оруулалтын үр өгөөжийг бууруулсан, төсөвт ачаалал үүсгэсэн, аудитын байгууллагаас өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлдэггүй байдлыг эцэс болгож, төсвийн сахилга батыг сайжруулах, Нийгмийн даатгалын сангийн Капитал банкны эрх хүлээн авагчаас авах 68.2 тэрбум төгрөгийн авлагыг барагдуулах, Чингис хаан банк дахь харилцах дансанд байршиж байгаа 27.9 тэрбум төгрөгийн үлдэгдлийг Эрүүл мэндийн даатгалын санд төвлөрүүлэх, Гэр бүл, хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын салбарын хэмжээнд НҮБ-ийн Хүүхдийн сан, НҮБ-ийн хөгжлийн хөтөлбөр, НҮБ-ийн Хүн амын сангаас хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн хамгаалал, хүүхдийн эрхийг хамгаалах хөтөлбөр арга хэмжээнд олгосон санхүүжилтийн зарцуулалт, хүрсэн үр дүн, хэрэгжилтэд тавих хяналтыг сайжруулах, Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас олгосон 6538 зээлдэгчийн 15.5 тэрбум төгрөгийн хугацаа хэтэрсэн зээлийн эргэн төлөлтийг хангуулахад анхаарал хандуулж ажиллахыг Нийгмийн бодлогын байнгын хороонд зөвлөв.
